Verleden, heden, toekomst

Veel mensen in Uganda hebben een bewogen geschiedenis. Tot 1962 was het een kolonie van Engeland. De grote verscheidenheid aan etnische groepen met verschillende politieke systemen verhinderden het tot stand komen van een goed werkende politieke gemeenschap. Onder het bewind van Obote en Idi Amin werden veel mensen vermoord. Het bewind vanYoweri Musevenisinds 1986 heeft relatieve stabiliteit en economische groei gebracht. Het huidige Uganda is verdeeld in 77 districten die onderverdeeld zijn in 4 regio’s. Een ander type van indeling is die van de koninkrijken: Boeganda, Ankole, Bunyoro-Kitara, Busoga en Toro, waarvan Boeganda de grootste is. Kampala en Mukono vallen ook onder dit koninkrijk. De Kabaka, de koning, heeft nu vooral een ceremoniële functie.

Tussen 1986 en 2006 was het ‘Leger van de heer’ in vooral het noorden van het land actief. Meer dan 25.000 kinderen werden misbruikt als soldaat of (seks)slaaf. Elke nacht vluchtten naar schatting 40.000 kinderen de jungle in om te voorkomen dat ze opgepakt zouden worden. Ik heb een boek gelezen, geschreven door een voormalig kindsoldaat en het is onvoorstelbaar wat deze kinderen hebben meegemaakt.

Ook natuurrampen als droogte en overstromingen horen bij de geschiedenis van Uganda.

Mensen laten niet zoveel los over wat ze meegemaakt hebben, maar zo af en toe hoor je wat:

Laatst zat ik naast een oudere man in een taxi en we raakten aan de praat. Hij vertelde dat hij zich nog herinnerde dat het land er netjes en verzorgd uitzag.

Iemand vertelde dat ze zich nog herinnert dat er een bom viel in hun dorp en veel mensen omkwamen.

De tutor van het CC in Seeta is net zo oud als ik. Ze vertelde dat ze thuis met 13 kinderen waren. 8 zijn er al overleden, waarvan 3 vermoord. Dat een of meer broers of zussen is overleden aan ziekte of is vermoord is hier geen uitzondering.

Deze week overleed Samuel, een jongen van de secondary school. Hij kwam naar de kliniek met hoofdpijn, een paar uur later was hij overleden. De familie denkt dat de oorzaak witchcraft, heksery, is. Ook dat leeft nog in Uganda.

En dan zijn er natuurlijk de verhalen van de kinderen in Noah’s Ark. Ook veel aunti’s en uncles hebben het nodige meegemaakt.

De geschiedenis van het land heeft grote psychische, culturele, sociale en economische gevolgen voor de bevolking en het land. Er is veel armoede en narigheid. Er zijn veel gebroken gezinnen. Het idee dat meisjes maar beter gauw kunnen trouwen en kinderen krijgen leidt vaak tot problemen. Meisjes trouwen regelmatig op zeer jonge leeftijd met een man die ze een mooie toekomst beloofd, ze worden zwanger en dan vaak door diezelfde man in de steek gelaten.

Geen man en geen kinderen hebben is ‘niet normaal’. Veel vrouwen, die er niet voor kunnen zorgen, krijgen veel kinderen, degenen die het zich wel kunnen veroorloven kiezen juist vaak wel voor een klein gezin.

Mensen trekken naar de stad omdat ze denken daar een betere toekomst te vinden. Helaas belanden velen in de sloppenwijken.

Op veel plekken zie je de restanten van vergane glorie. Gebouwen die er in het verleden waarschijnlijk mooi uitzagen, maar nu aan verval onderhevig zijn.

De regering lijkt de problemen niet te kunnen of te willen oplossen. De rijken lijken zich vooral druk te maken over macht en hoe ze zelf nog rijker kunnen worden.

Maar er zijn gelukkig ook mensen die wel hun nek uitsteken voor de problemen. Er wordt wel eens gezegd dat Afrikanen vooral geleerd hebben hun hand op te houden en hulp te vragen aan het buitenland, maar ik zie ook mensen uit het land zelf die zich inzetten voor een betere toekomst. Ik ben op verschillende scholen geweest die gestart zijn door lokale mensen, die door goed onderwijs te bieden, de kinderen een betere toekomst willen bieden. Mensen die ondanks het feit dat er geen of weinig geld is beginnen en er voor willen gaan. En ja, daar hebben ze hulp bij nodig, ook vanuit het (rijke) buitenland. Het is een lange weg want veranderen kost tijd. Onderwijs is een goed begin: de kinderen hebben de toekomst!

De uitdaging is om met de kennis en de erfenis van het verleden, in het heden te bouwen aan een nieuwe toekomst! Een toekomst waarin de mensen leren verantwoordelijk te zijn, waar ze in vrede met elkaar leven, binnen hun eigen cultuur.

Groeten uit Uganda van Ineke

Paasbest

Vandaag lopen alle kinderen er op z’n Paasbest bij. Allemaal gezellige bloesjes en jurkjes uit de container met kleding die laatst is uitgezocht. Vorige week al gingen op school de rokjes weer omhoog om de nieuwe onderbroeken te laten zien: ‘Aunti I have a new panty!’

Vanmorgen hebben de kinderen eieren gezocht, om en nabij de playground, in totaal ongeveer 300. Gisteren hebben ze deze geschilderd.

Alice heeft dit jaar een Paasbeste verjaardag en viert het hier in Uganda. De snoepjes liggen klaar en we zijn benieuwd hoeveel er langs komen. Gister hebben we in Kampala naar paaseitjes gezocht, maar niet gevonden. We hebben wel beste deals gesloten op de craftmarket en goede inkopen gedaan. Ook zijn we naar de Owino markt geweest, waar we weer een bezienswaardigheid waren. Kennelijk komen er echt heel weinig blanken, want ik werd er herkent. Ook op de craftmarket werd ik herkend en wist iemand nog precies wat ik de vorige keer had gekocht en uiteraard ben ik nu haar ‘friend’. Tja, ik heb inmiddels heel wat beste klanken gebracht.

Vrijdagavond was er een kruisgang over het terrein. Er werd een kruis gedragen. Op 12 plaatsen werd een stukje van het Paasverhaal voorgelezen en een kort duidelijk gebed uitgesproken. Indrukwekkend!

Donderdag was de Paasviering met de Nursery, Primary en Secondary school. Elke groep speelde een stukje van het Paasverhaal uit of zong een lied.

De haan die onze chauffeur Jimmy eerder deze week op weg naar Dokolo kocht heeft een minder beste Paas. Hij is inmiddels geslacht, in de pan beland en opgegeten. Samen met 2 kippen hing hij op de kop, met de poten samengebonden aan het stuur van een fiets. Ze waren op weg naar de markt, maar Jimmy kocht ze en zo belandden ze in een doos achter in de auto. In het begin waren ze erg rustig. Volgens Jimmy waren ze moe, maar wij denken dat ze gewoon duizelig waren.

Op de terugweg zijn we nog even naar de markt geweest waar naast het Paasvee van alles en nog wat verkocht werd. Ook hier waren we een bezienswaardigheid.

Al met al hebben we een beste week gehad. Het was goed om de scholen in Soroti en omgeving weer te bezoeken. We waren erg welkom. Ze willen graag hun onderwijs verbeteren, maar vinden dat best nog moeilijk. De vraag naar verdere training voor wat betreft het leren lezen met Jolly Phonics is groot. Ik heb ze voorgesteld om dit ook zelf aan te geven bij Jolly Phonics en dan mag hij mij natuurlijk best vragen!

Vanmiddag zijn we naar de Paasdienst in de kerk geweest. Vanavond eten we met de kinderen. Het belangrijkste onderdeel van de maaltijd is volgens de kinderen de hamburger!

Morgenavond vertrekt Alice alweer naar Nederland. Het is best snel gegaan, maar ik heb er weer van genoten.

Groeten uit Uganda van Alice en Ineke.

Weerzien

Zaterdagochtend 5 uur zag ik Alice weer, mijn trouwe bezoekster in Uganda! Vrijdag kreeg ik een mailtje dat ze vertraging had wegens een stroomstoring in Nederland. Hé, in Nederland, dat is de omgekeerde wereld. Stroomstoringen horen meer thuis is Uganda. Gelukkig viel het achteraf erg mee en was ze maar een half uur te laat en dat valt weer erg mee als je in Uganda bent.

Zaterdagochtend kwamen er al gauw kinderen langs om aunti Alice weer te zien. Toen we een rondje liepen vroegen een paar kleintjes of er nu 2 aunti Ineke’s zijn. Of was ze een kopie?

Alice blijft hier tot en met tweede paasdag en we hebben een vol programma met verschillende bezoekjes. Vanmorgen vertrokken we richting Soroti. We reizen deze keer heel luxe met auto met chauffeur Jimmy. Het was leuk om deze bekende taxichauffeur weer te zien. Alice voelde zich een vrouw van een plantage-eigenaar die rondgereden werd over de landerijen. Het voelde wat decadent, maar ook wel prettig en alle tijd om bij te praten.

Onderweg bezochten we Rachel. Rachel werkte in de kliniek op Noah’s Ark en doet nu een vervolgopleiding verpleegkunde in Jinja. Haar nicht werkt ook in de kliniek en was ook mee. Rachel is degene die mijn wonden heeft verzorgd na het boda ongeluk in 2013 en wilde mij graag weer zien. Speciaal voor ons Jann(y) hebben we een reconstructie gemaakt. Toen Janny in Uganda was heeft ze met Rachel gewerkt. Zie foto’s. De studie duurt 2 en een half jaar en ze is hier intern. Ze wonen met 86 meiden in 1 grote slaapzaal met stapelbedden die dicht bij elkaar staan met alleen het looppad en de ruimte onder het bed voor spullen. Het was een gezellig weerzin en Rachel hoopt ooit ‘Jann’ in Nederland te ontmoeten en met haar mee te gaan naar het ziekenhuis waar zij werkt.

Na het bezoek is nicht Annet terug gegaan naar Noah’s Ark en zijn wij doorgereden naar Soroti. Een rit langs veel ‘ronde hutjes dorpen’. Opvallend is dat mensen elkaar altijd lijken op te zoeken en samen onderweg zijn, samen buiten zitten, samen koken. Het is heel gewoon om als collega’s samen te wonen en ook thuis samen tijd door te brengen. Mensen wonen zelden of niet in een hutje op de hei. Er zijn hutjes genoeg, maar ja, er is geen hei.

Maandag en dinsdag gaan we een paar scholen bezoeken waar ik in 2013 ook ben geweest. We zijn benieuwd naar deze ontmoetingen!

Wij wensen jullie in Nederland een goede week met veel fijne ontmoetingen.

Groeten van Alice en Ineke

Visie en missie

De meeste scholen in Uganda hebben hun visie en missie duidelijk zichtbaar in het kantoor hangen en vaak staat het ook op de muur geschilderd.

De visie op het leesonderwijs lijkt op steeds meer scholen te veranderen, de oude visie is achterhaald. De missie om het leesonderwijs te verbeteren, wordt op steeds meer scholen gehoord. Vaak kennen ze nog niet alle (dubbel)klanken, weten ze niet hoe ze het de kinderen kunnen leren en geven ze nog erg frontaal les. Over het algemeen geldt dat hoe verder je van Kampala komt hoe minder de scholen weten.

Mijn missie is hier op New Horizon, maar ook op andere scholen, ze dit te leren en om ze te leren hoe kinderen actief (door o.a. spelvormen) bij het leerproces betrokken kunnen worden. Tijdens de workshop blijkt dat dit niet alleen bij kinderen, maar ook bij teachers (en andere volwassenen) een positief effect heeft.

De afgelopen weken ben ik regelmatig op pad geweest.

In Lugazi was ik op een bijeenkomst met leerkrachten die ingeschakeld zijn om onderzoek te doen naar de resultaten op scholen. Dit wordt begeleid door Edward, inspecteur van onderwijs en eigenaar van Goshen Nursery and Primary die ook met Jolly Phonics werken. Een van de uitkomsten van dit onderzoek was dat het lezen slecht was. Voor Edward een mooie gelegenheid om mij uit te nodigen.

Deze week was ik met teacher Harriet op de opleiding school voor teachers in Nakaseke. 5 jaar terug zat zij hier zelf nog op school en nu nam ze een groot deel van de workshop voor haar rekening en dat deed ze geweldig! Ze heeft zich ontpopt als een echte Jolly Phonics specialist met een visie en een een missie. En ik ben super trots op haar! ’s Morgens stonden we voor de eerste jaars (ruim 200 studenten) en ’s middags voor de tweede jaars (bijna 200 studenten). De tweede jaars gaan deze week stage lopen en we hebben ze aangemoedigd om de methode op de scholen uit te proberen.

Vrijdagmiddag ging ik naar het het CC (Coordinating Centre) in Seeta. Hier worden bijeenkomsten georganiseerd voor bijscholing van de teachers. Aan het hoofd staat een Tutor, de CCT. In Seeta is dit Bugoora Joan en dit centrum is voor de scholen in en om Mukono. Joan is fan van Jolly Phonics en ze had gevraagd of wij een workshop wilden verzorgen over Jolly Phonics. Omdat Seeta dichtbij is (in tegenstelling tot Nakaseke) gingen we deze keer keer met z’n vieren: 2 teachers en Hilda.

Vorige week was ik met Joan naar Kampala. Ze had aangeboden om met me mee te gaan, met de auto, om boeken op te halen op Kyambogo University en nieuwe kopies van de Fun boeken bij het copy centre in Kampala. Dat was erg prettig, want met het openbaar vervoer is het niet echt handig om een aantal dozen met boeken te vervoeren. In ieder geval niet voor een muzungu…. Op de terugweg bezochten we het teachers college Shimooni. Het is de bedoeling dat ook daar een workshop wordt georganiseerd.

Verder ben ik op een paar scholen geweest. Een van de contacten had ik gelegd tijdens een boda boda rit. De man vroeg wat ik deed en vertelde dat hij zelf teacher was en betrokken bij een school. Of ze me mochten bellen. En zo kwam ik op Day Break, een net gestarte school met slecht 19 kinderen, waarvan een aantal met special needs, die op een andere school niet konden aarden of niet werden getolereerd. Zij vinden dat iedereen welkom moet zijn. Een school voor inclusief onderwijs dus en die visie spreekt mij aan!

Gister was ik in Kampala. Het was o.a. tijd voor een bezoek aan de kapper. Pita ging ook naar Kampala om boodschappen te doen en op de heenweg kon ik meerijden. Dat was handig want dan kon ik ook boodschappen doen en die in de auto laten. Ik moest namelijk nog meer ophalen en had een afspraak met iemand. Na de boodschappen hebben we gezellig koffie gedronken bij de Belg. Met: een heerlijke punt gebak!

Uiteraard is het belangrijk dat een team de visie en missie van de school onderschrijft. Helaas bleek de visie van de hoofdmeester van New Horizon niet overeen te komen met de visie van de school en was hij vrijdag voor het laatst. Gelukkig lijkt de rest van het team de visie te delen.

Groeten van Ineke

Ugandese wijsheid

Bij verschillende scholen heb ik bordjes zien staan met allerlei wijze uitspraken om de kinderen de juiste weg te wijzen bijv. :

- The fear of the Lord is the beginning of wisdom

- Respect your teachers

- Respect each other

- Avoid late coming

- Let us be, what we wish others to be

- Ask questions

Wijsheid in het dagelijks leven:

- Als het taxibusje vol is kunnen er nog meer bij.

- Als je een bed, kast of doodskist moet vervoeren kan dat gewoon op een boda boda.

- Als je boda begint te haperen omdat de benzine bijna op is, vraag je de passagier om even af te stappen, leg je de boda op zijn kant en kun je weer even verder.

- Aan een muzungu vraag je meer geld dan aan een mudugavu (Afrikaan)

- Als je op heenweg 5000 moet betalen, kun je op de terugweg proberen 7000 te vangen. Je geeft gewoon 3000 terug van 10.000. Jammer voor deze conducteur dat ik de prijs wist…

- Als je een busticket reserveert en het betalen via internet niet lukt en je belt en vraagt of de plek evengoed is gereserveerd, zeggen ze dat dat zo is, maar dat is niet zo.

- Als een Ugandees zegt dat hij onderweg is kan het best zijn dat hij net van plan is om te vertrekken.

- Als een Ugandees zegt dat hij er bijna is kan het best zijn dat hij net is vertrokken en nog wel even of lang duurt voordat hij er echt bijna is.

- Als je te laat komt is ‘o, o, o, what a traffic yam’ (files) het ultieme excuus.

Muzungu wijsheid is dan: ga, i.p.v. zitten wachten, ondertussen wat anders doen

- Als je niets van je laat horen is ‘de slechte verbinding’ of ‘problemen met de telefoon en alle contacten kwijt geraakt’ het excuus.

- Als een geit er raar uitziet is hij vast behekst.

- Als je ‘a machine to make chips’ hebt, heb je een frituurpan.

- Als je indruk wil maken gebruikt je woorden als: I’m suffering (ik lijd) of I’m almost dying (ik ga bijna dood).

In veel Afrikaanse landen wordt Swahili gesproken. Eén taal die iedereen spreekt lijkt een wijs idee. In Kenia hoorde ik de uitspraak: Swahili is in Tanzania geboren, in Kenia opgegroeid en in Uganda gestorven. Deze week hoorde ik dat dat een reden heeft. In de tijd van onderdrukking werden de Ugandezen door de soldaten toegeschreeuwd in het Swahili. Daardoor hebben veel Ugandezen een negatieve ervaring met Swahili en willen ze het niet spreken.

Deze week trof ik in Kampala een boda die zich heel wijs probeert te onderscheiden van de anderen door een helm te hebben voor de passagier. Beetje jammer dat hij erg groot was voor mijn kleine hoofd en bij elke bobbel omhoog wipte of ronddraaide.

Als er muggen zijn is het wijs om onder een muskietennet te slapen. Het is dan wel wijs om de onderkant onder je matras te stoppen. Anders kan het zijn dat je ‘s nachts wakker wordt omdat er wijze muggen zijn die er onderdoor vliegen en gezellig in je net rondvliegen en een slokje van je nemen. Je kunt ze dan natuurlijk dood slaan, maar dat geeft weer zo’n vieze vlek (met gelukkig wel weer je eigen bloed).

Tot slot kinderwijsheid:

- Als je bij een muzungu aunti of uncle bent vraag je of je de mag vegen. Na een paar vegen, vraag je heel lief of je een sweetie (snoepje) mag.

Inmiddels zijn veel kinderen zo wijs om mij dit niet te vragen, want ze weten dat ze het dan juist niet krijgen…

- Keireh zit na het eten bij me op schoot en plast in zijn broek. Ik zet hem terug op zijn stoel. Jaëlla, die aan de andere kant zit, vraagt: zal ik op je schoot gaan zitten dan kan ik het drogen. Ze voegt de daad bij het woord en gaat op schoot op mijn natte broek zitten. Na een tijdje voelt ze even en constateert ze tevreden dat het al droger wordt!

Allemaal veel wijsheid deze week.

Groeten van Ineke

Grensgeval

Na een workshop in Kampala neem ik de bus naar Kenia. In Nederland ontmoette ik Sr. Beatrice van het klooster Grace and Compassion in Mundika, vlak over de grens tussen Uganda en Kenia, bij Busia. De bus stopt, na een rit van 5 uur, bij de grens. Voor me ligt een stuk rode aarde met veel kuilen, stenen en ongeregeldheden. Er staan veel vrachtauto’s. Als ik tussen een paar vrachtwagens door over wil steken rijdt er een boda over mijn voet (waar ik gelukkig geen last van heb). Bij een uit planken opgetrokken gebouwtje staan veel mensen in de rij. Daar moet is vast zijn voor een visum. Er komt iemand naar me toe die mijn paspoort wil zien. Ze vraagt wat ik in Uganda doe. Ik zeg dat ik daar op een project verblijf. Ze blijft maar doorvragen……..

Welk project, waar en wat doe je daar.

Ik bezoek het project Noah’s Ark – Kusatu - Mukono.

Werk je daar? Heb je een werkvergunning.

Nee.

Wat door je daar dan?

Ik ben daar op bezoek.

Ondertussen moet ik meekomen naar een ander gebouwtje, waar ik plaats kan nemen op twee plastic stoelen op elkaar met in allebei een grote scheur en waar ik bijna doorzak.

Op welk project verblijf je in Uganda en waar?

Noah’s Ark – Kusatu – Mukono

Wat doe je voor werk?

Ik ben in Nederland leerkracht.

En in Uganda?

Ik verblijf op het project.

Welk project en waar?

Voor de zoveelste keer: Noah’s Ark, bij Mukono naar Kusatu, daar linksaf, door de vallei, door de poort, de heuvel op….. Wil je ook weten welk huisje en hoe dat er uit ziet…..

Waar ga je in Kenia naar toe?

Grace and Compession.

Wat voor werk doe je?

Ik werk in Nederland als leerkracht.

Je snapt me niet!

Ik snap niet waarom dit ineens een probleem is. En waarom wil je alles over Uganda weten, ik ga nutoch naar Kenia?

Je bent nog steeds aan de kant van Uganda.

Oh…

Waar ga je naar toe?

Grace and Compassion …..

Je begrijpt me niet.

Ik begrijp je heel goed. Je wil dat ik zeg dat ik werk in Uganda en dat ga ik niet zeggen, want dan begin jij over een werkvergunning …..

Wat doe je dan op het project?

Tja, ik zit daar niet drie maanden op een stoel ….. Ik help ook wel.

Ah, dat is dus werken.

Dat vind ik dus niet. Als ik iemand help is dat werken? In Nederland werk ik, daar krijg ik voor betaald, dat is mijn werk.

Ik weet wel wat je denkt?

Ho, ho, jij gaat niet bepalen wat ik denk!

Na nog een tijdje herhalen van dezelfde vragen en een verhaal over werkvergunning, gerecht en dergelijke; nadat ik op de rand van de tafel ben gaan zitten omdat de stoel het nu toch echt lijkt te begeven; nadat ik van de vrouw op een bank aan de andere kant moet gaan zitten en …..

En toch moet je als je terug bent in Uganda een werkvergunning of speciale pas aanvragen.

Ja hoor, prima….. (Volgens mij ben jij net klaar met je opleiding en wil je graag laten zien dat je het allemaal erg goed weet.)

Uiteindelijk mag ik gaan en wijst ze me waar ik in de rij moet staan en loopt met me mee naar voren. Ik mag voordringen! Wil ze iets goed maken? Ze komt ook nog even het briefje dat ik in moet vullen brengen! Ik probeer ondertussen ook Sr. Beatrice te bellen om te vertellen dat ik bij de grens ben, wat uiteindelijk lukt. Overigens valt het nog niet mee om voor het loketje te komen, want er is niet echt een rij. Meer een groep mensen die allemaal naar hetzelfde plekje willen. Bovendien moet je voor het loket een paar treden op en kapseis ik bijna met mijn zware rugzak. Eindelijk ben ik aan de beurt en nadat al mijn vingerafdrukken zijn gescand en een stempel in mijn paspoort is gezet, blijkt dat ik nog steeds in Uganda ben en moet betalen als in de grens echt over ben.

Ik ben ondertussen ook al een paar keer aangesproken door een man die geld wil wisselen. Ik zeg nee, want ik heb euro’s. Hij vraagt hoeveel euro’s ik dan heb? Nou, dat gaat je niks aan.

Ergens in de puinhoop ben ik kennelijk de grens overgegaan en vind ik het juiste gebouw. Na nog een formulier ingevuld te hebben dat ik bij de ‘ebola balie’ krijg kan ik door naar het laatste loket, waar blijkt dat het toch niet gaat lukken om met euro’s te betalen, want ze hebben geen geld terug. Een aardige meneer loopt met me mee naar een man die kan wisselen (met een voor hem heel voordelige koers …. )en eindelijk kan ik doorlopen. Voor me ligt weer een donker, rommelig, ongeplaveid gebied met veel vrachtauto’s. Na wat vragen vindt ik het kantoor van de busonderneming waar ik heb afgesproken met Sr. Beatrice. Ik ben in Kenia!! En na een ritje van ongeveer 8 km. komen we aan bij het klooster waar ik de komende dagen in het gastenverblijf zal logeren.

De volgende dag ga ik om 8.00 naar de mis. Na de mis bezoek ik het ouderen project. Ondanks hun leeftijd en lichamelijke ongemakken willen ze graag zingen en dansen.

Ik ontmoet een Engels stel dat hier ook verblijft en ‘werkt’ (mag je dus eigenlijk niet zeggen) aan een aantal projecten. Hij verteld over een pastor die weeskinderen opvangt en ook een school heeft. Hij heeft vast belangstelling voor het leesprogramma. Hij belt hem en pastor Phaustine komt me ophalen op een boda. We hebben veel bekijks onderweg, vooral als we in de buurt van zijn dorp komen. Een blanke tussen de boda chauffeur en de pastor. Ik voel me zoiets als de kipfilet in een sandwich van bruine boterhammen. Pastor Phaustine en zijn vrouw vangen 32 kinderen op. Zijn vrouw is leerkracht op de school.

We hebben een goed gesprek en ze willen graag dat ik terug kom om de teachers over de leesmethode te vertellen. Ik krijg een rondleiding over hun terrein en we wandelen door de community. Het is een prachtige omgeving, maar er is veel armoede. Op de terugweg bezoeken we nog een project van de Engelsman. Een voorbeeldbedrijf waar de mensen o.a. kunnen leren hoe ze op een natuurlijke manier groenten kunnen verbouwen en bomen kunnen planten die i.p.v. chemische pesticiden gebruikt kunnen worden. Interessant.

De dagen erna bezoek in nog 3 andere scholen en de dovenschool. Ik lijk op iemand….. Inderdaad. Op mijn broer Wim. Deze school wordt ondersteund vanuit Nederland door de kerk van mijn broer. Hij is hier een paar keer geweest via hem heb ik Sr. Beatrice ontmoet.

Woensdag krijg ik nog een rondrit door Busia. In het grensgebied valt het me op dat er veel mensen in ‘rolstoelen’ rijden. Deze mensen blijken hier te werken. De stoelen worden vol geladen met allerlei goederen, zoals mais, bonen, meel, en worden zo over de grens gebracht! Zo gemakkelijk gaat dat (voor hun).

Gelukkig gaat het, als ik donderdag weer vertrek, voor mij ook vlot. Er staat een keurige korte rij en ik ben snel de grens weer over. Omdat de grote bussen alleen heel vroeg in de morgen (4 uur) vertrekken en ik de grens ook wel eens bij daglicht wil oversteken neem ik deze keer het gewone openbaar vervoer, een taxibusje. De grens tussen de stoelen vervaagd als we met z’n vieren op 3 stoelen zitten. Niet echt comfortabel maar je zit wel lekker stevig… Na een voorspoedige reis kom ik weer aan bij …… inderdaad: Noah’s Ark – Kusatu – Mukono, waar ik verder ga met mijn ………… ‘verboden woord’. Weer een grens verlegd …….

Groeten van Ineke

PS. Anja bedankt voor de fotoruimte. Ik heb voorlopig meer dan genoeg ruimte!

Waar woon je?

Gister ben ik verhuisd! Ik woon weer in een groter huisje. En dat is best prettig: het is ruimer, lichter en minder vochtig. De kinderen van topclass hebben me, net als in 2013, helpen verhuizen.

In Uganda wonen kinderen lang niet altijd bij hun ouders. Vanwege school of financiële problemen komt het regelmatig voor dat kinderen bij grootouders of andere familieleden wonen. Ook zijn er veel kinderen die op een boarding school zitten en daar dus intern zijn. Zondag sprak ik mensen die de dag doorgebracht hadden met het bezoeken van hun kinderen. De oudste twee zitten op verschillende boarding schools en de jongste woont bij een tante, omdat er geen Nursery school in de buurt is. Iemand anders vertelde dat haar zoon bij opa en oma woont, omdat opa ziek is en het fijn vindt als zijn kleinkind bij hem is. Een van de teachers of een vijfjarig kind van familie in huis, omdat ze het sneu vindt als dit kind anders naar een boardingschool moet. Ze heeft zelf ook een kind van deze leeftijd. En dan zijn er natuurlijk nog de vele weeskinderen die door familie opgevangen worden of in een weeshuis wonen. Vanwege werk komt het regelmatig voor dat echtparen niet bij elkaar wonen, wat weer tot gevolg heeft dat het voor veel mensen moeilijk is om elkaar trouw te blijven. En als je als man meerdere vrouwen hebt, kun je ook niet overal tegelijk zijn…

Jenny en Job wonen in Bukaya en runnen een school is Busaana, een vissersdorp aan de rand van het Vitoria meer. In 2013 kwamen ze naar een workshop over Jolly Phonics. Jenny is Nederlandse en getrouwd met Job, een Ugandees. Ze hadden me gevraagd om langs te komen en ze verder te helpen met de Jolly Phonics. Bijna al hun teachers zijn dit jaar nieuw. Omdat er in de omgeving geen elektriciteit is en stromend water is, blijven veel teachers niet lang. Om hier te komen neem ik een taxibusje tot aan de Nijl, vlak voor Jinja en ga verder met een boda boda. Een prachtige rit, met uitzicht over de Nijl en het Victoria meer. De armoede in het dorp is groot. Geschat wordt dat van de ongeveer 2000 mensen die er wonen 1500 kinderen tot 16 jaar zijn. Job’s vader is voorganger in het dorp en heeft een stuk land, waarop de school staat. Het ene gedeelte heeft muren van leem, het andere is gebouwd van planken. Ook de kerk wordt gebruikt door twee groepen.Tussen verschillende lokalen zit alleen een wandje van riet. In 2011 zijn ze begonnen met 40 kinderen, inmiddels zijn dat er 330. En dan lopen er nog heel veel kinderen rond die niet naar school gaan. Lang niet alle ouders zien het nut van onderwijs in, ze laten de kinderen liever helpen met het verwerken van de vis. De school begint al om 7.00 uur, anders laten ouders de kinderen voordat ze naar school gaan eerst werken en dan is het maar de vraag hoe laat en of ze naar school komen. Een grote groep kinderen is pas op latere leeftijd (P4 , 5, 6 of 7) naar school gekomen. Deze kinderen kunnen nog niet lezen. In de vakantie periode hebben ze deze kinderen uitgenodigd om een paar weken naar school te komen om het lezen te leren. Ook hier blijkt dat de methode werkt! Tussen de middag en na schooltijd praat ik met de teachers.

Job is niet altijd op school, want ze hebben ook nog een boerderij. Van de opbrengst hiervan leven ze zelf.

Naast het geven van onderwijs verzorgen ze elk termijn een bijeenkomst voor de volwassenen over bijv. hygiëne of over het gebruik van (natuurlijke) medicijnen. De mensen uit het dorp komen met allerlei vragen naar de school. Jenny is verpleegkundige en helpt waar mogelijk.

Ik blijf een nachtje bij ze slapen omdat ik niet voor het donker thuis kan komen. Er woont ook een vrijwilligster voor 6 maanden bij ze. De volgende ochtend vertrek ik weer naar Noah’s Ark, weer een ervaring rijker. Ik heb groot respect voor het werk dat Jenny en Job doen. Gelukkig is er inmiddels een stichting (Lugacare) die zich hard maakt voor deze school en het is de bedoeling dat het komende jaar een stenen gebouw wordt gebouwd.

De komende dagen woon ik, vlak over de grens, in Kenia! Vandaar dat ik deze week vroeg ben met mijn verhaal. Hoe het daar is en wat ik daar doe vertel ik volgende week!

Waar je ook woont….

Groeten van Ineke

Kampiringisa

Vorige zaterdag was ik gevraagd om een dag mee te gaan naar Kampringisa Rehabilitation Intitute , beter bekend als de kindergevangenis. Volgens de overheid is het geen gevangenis, want er staat geen muur omheen. Maar als je hier zit is dat niet vrijwillig en je mag niet weg. Er is een isoleercel voor kinderen die zich (ernstig) misdragen. Slechts een klein deel is er door de rechter geplaatst, de rest zijn straatkinderen. Een keer in de maand is het party-day, een gezellige dag voor de kinderen daar waarop gezongen, gespeeld en gedanst wordt. Dat zou deze zaterdag ook het geval zijn, maar helaas verloopt het heel anders. Alle medewerkers hebben het druk met een nieuw aangekomen groep. De dag ervoor waren in Kampala ‘de straten schoongeveegd’. En dan gaat het niet over, maar over straatkinderen. 200 kinderen werden opgepakt, in een vrachtauto geladen en naar Kampiringisa gebracht, ongeveer een uur rijden vanaf Kampala. Hier werden ze met elkaar in een ruimte gezet: ‘black house’, om te voorkomen dat ze weglopen. Mensonterend en schrijnend om te zien. Bij gebrek aan bedden slapen ze met z’n drieën in een bed of op de grond. Ze mogen geen shirt aan, omdat ze op deze manier makkelijker te onderscheiden zijn van de rest en vallen ze op als ze proberen te ontsnappen. Als we aankomen staan ze allemaal in de rij. We lopen langs de rijen en maken hier en daar een praatje met ze: ‘we willen eten’, ‘ik wil naar huis’, ‘ik wil naar school’, …. Of het allemaal waar is, of ze echt een thuis hebben en naar school gaan, is de vraag. Het blijkt dat ze in de rij staan voor pap. Ze mogen de ruimte waar ze nu zitten de komende weken niet uit. Ze worden een voor een door een sociaal werker ondervraagd. Deze proberen na te gaan of te verhalen kloppen en of er misschien kinderen tussen zitten die inderdaad naar huis mogen. Bij goed gedrag mogen ze na een aantal weken naar buiten. Het roept beelden op van een concentratiekamp…..

In de loop van week komen er nog meer bij. Ook in andere steden zijn de straten schoongeveegd…

Buiten zit een groep jongens, ook nog zonder shirt. Zij zijn nog niet zo lang uit ‘blackhouse’. Bij goed gedrag mogen ze weer een shirt dragen. Een andere groep is aan het koken in enorme pannen.

Een eindje verderop staat een gebouw waar jonge kinderen zitten, Karamojo’s. Deze stam komt oorspronkelijk uit Karamoja, maar ze leiden een zwervend bestaan. Deze kinderen zijn erg jong en leefden ook op straat. Soms nog geen 2 jaar oud als ze opgepakt worden. Ze worden vaak door hun ouders de straat opgestuurd. Deze kinderen slapen op de grond, ze niet anders gewend en hebben geen idee van bijvoorbeeld hygiëne, ze doen hun behoefte op de plek waar ze zijn of dat nou binnen of buiten is. Aan één kant van de ruimte staan stapelbedden. Hier ‘woont’ een groep oudere meisjes. Ze zaten eerst in een ander gebouw, maar toen daar tot twee keer toe brand uitbrak waren ze er van overtuigd dat het gebouw behekst was en zijn ze verhuisd naar de kleintjes. Soms worden kinderen er door organisaties uitgehaald en teruggebracht naar hun ouders, waar ze het risico lopen dat ze weer met dezelfde vaart terug de straat opgestuurd worden.

Als je even bij de sombere gebouwen vandaan loopt en om je heen kijkt zie je de prachtige omgeving. Een groot contrast.

Later op de dag gaan we nog even terug naar de groep die de dag ervoor is aangekomen. Ze zitten op de grond, lopen wat rond, liggen op de grond te slapen en op een bed zit een groepje te kaarten. Ze vinden het fijn om wat aandacht te krijgen en willen graag op de foto, het liefst gek. Ondanks alles worden er ook grapjes gemaakt en wordt er ook nog gelachen.

Je vraagt je af wat er van deze kinderen terecht moet komen. Vinden ze ooit nog een veilige plek in de samenleving? Kunnen ze zich nog aanpassen? Waar ben je beter af? Hier hebben ze een dak boven hun hoofd en krijgen elke dag te eten, op straat hebben ze ‘vrijheid’.

De situatie in de gevangenis is de laatste jaren wel verbeterd. De kinderen die buiten lopen en spelen lijken het wel goed te hebben. Toch proberen kinderen te ontsnappen en lopen terug naar Kampala om hun oude leven weer op te pakken….

Geen vrolijk verhaal deze keer, maar helaas wel werkelijkheid.

Groeten van Ineke