Bij verschillende scholen heb ik bordjes zien staan met allerlei wijze uitspraken om de kinderen de juiste weg te wijzen bijv. :

- The fear of the Lord is the beginning of wisdom

- Respect your teachers

- Respect each other

- Avoid late coming

- Let us be, what we wish others to be

- Ask questions

Wijsheid in het dagelijks leven:

- Als het taxibusje vol is kunnen er nog meer bij.

- Als je een bed, kast of doodskist moet vervoeren kan dat gewoon op een boda boda.

- Als je boda begint te haperen omdat de benzine bijna op is, vraag je de passagier om even af te stappen, leg je de boda op zijn kant en kun je weer even verder.

- Aan een muzungu vraag je meer geld dan aan een mudugavu (Afrikaan)

- Als je op heenweg 5000 moet betalen, kun je op de terugweg proberen 7000 te vangen. Je geeft gewoon 3000 terug van 10.000. Jammer voor deze conducteur dat ik de prijs wist…

- Als je een busticket reserveert en het betalen via internet niet lukt en je belt en vraagt of de plek evengoed is gereserveerd, zeggen ze dat dat zo is, maar dat is niet zo.

- Als een Ugandees zegt dat hij onderweg is kan het best zijn dat hij net van plan is om te vertrekken.

- Als een Ugandees zegt dat hij er bijna is kan het best zijn dat hij net is vertrokken en nog wel even of lang duurt voordat hij er echt bijna is.

- Als je te laat komt is ‘o, o, o, what a traffic yam’ (files) het ultieme excuus.

Muzungu wijsheid is dan: ga, i.p.v. zitten wachten, ondertussen wat anders doen

- Als je niets van je laat horen is ‘de slechte verbinding’ of ‘problemen met de telefoon en alle contacten kwijt geraakt’ het excuus.

- Als een geit er raar uitziet is hij vast behekst.

- Als je ‘a machine to make chips’ hebt, heb je een frituurpan.

- Als je indruk wil maken gebruikt je woorden als: I’m suffering (ik lijd) of I’m almost dying (ik ga bijna dood).

In veel Afrikaanse landen wordt Swahili gesproken. Eén taal die iedereen spreekt lijkt een wijs idee. In Kenia hoorde ik de uitspraak: Swahili is in Tanzania geboren, in Kenia opgegroeid en in Uganda gestorven. Deze week hoorde ik dat dat een reden heeft. In de tijd van onderdrukking werden de Ugandezen door de soldaten toegeschreeuwd in het Swahili. Daardoor hebben veel Ugandezen een negatieve ervaring met Swahili en willen ze het niet spreken.

Deze week trof ik in Kampala een boda die zich heel wijs probeert te onderscheiden van de anderen door een helm te hebben voor de passagier. Beetje jammer dat hij erg groot was voor mijn kleine hoofd en bij elke bobbel omhoog wipte of ronddraaide.

Als er muggen zijn is het wijs om onder een muskietennet te slapen. Het is dan wel wijs om de onderkant onder je matras te stoppen. Anders kan het zijn dat je ‘s nachts wakker wordt omdat er wijze muggen zijn die er onderdoor vliegen en gezellig in je net rondvliegen en een slokje van je nemen. Je kunt ze dan natuurlijk dood slaan, maar dat geeft weer zo’n vieze vlek (met gelukkig wel weer je eigen bloed).

Tot slot kinderwijsheid:

- Als je bij een muzungu aunti of uncle bent vraag je of je de mag vegen. Na een paar vegen, vraag je heel lief of je een sweetie (snoepje) mag.

Inmiddels zijn veel kinderen zo wijs om mij dit niet te vragen, want ze weten dat ze het dan juist niet krijgen…

- Keireh zit na het eten bij me op schoot en plast in zijn broek. Ik zet hem terug op zijn stoel. Jaëlla, die aan de andere kant zit, vraagt: zal ik op je schoot gaan zitten dan kan ik het drogen. Ze voegt de daad bij het woord en gaat op schoot op mijn natte broek zitten. Na een tijdje voelt ze even en constateert ze tevreden dat het al droger wordt!

Allemaal veel wijsheid deze week.

Groeten van Ineke