Vorige zaterdag was ik gevraagd om een dag mee te gaan naar Kampringisa Rehabilitation Intitute , beter bekend als de kindergevangenis. Volgens de overheid is het geen gevangenis, want er staat geen muur omheen. Maar als je hier zit is dat niet vrijwillig en je mag niet weg. Er is een isoleercel voor kinderen die zich (ernstig) misdragen. Slechts een klein deel is er door de rechter geplaatst, de rest zijn straatkinderen. Een keer in de maand is het party-day, een gezellige dag voor de kinderen daar waarop gezongen, gespeeld en gedanst wordt. Dat zou deze zaterdag ook het geval zijn, maar helaas verloopt het heel anders. Alle medewerkers hebben het druk met een nieuw aangekomen groep. De dag ervoor waren in Kampala ‘de straten schoongeveegd’. En dan gaat het niet over, maar over straatkinderen. 200 kinderen werden opgepakt, in een vrachtauto geladen en naar Kampiringisa gebracht, ongeveer een uur rijden vanaf Kampala. Hier werden ze met elkaar in een ruimte gezet: ‘black house’, om te voorkomen dat ze weglopen. Mensonterend en schrijnend om te zien. Bij gebrek aan bedden slapen ze met z’n drieën in een bed of op de grond. Ze mogen geen shirt aan, omdat ze op deze manier makkelijker te onderscheiden zijn van de rest en vallen ze op als ze proberen te ontsnappen. Als we aankomen staan ze allemaal in de rij. We lopen langs de rijen en maken hier en daar een praatje met ze: ‘we willen eten’, ‘ik wil naar huis’, ‘ik wil naar school’, …. Of het allemaal waar is, of ze echt een thuis hebben en naar school gaan, is de vraag. Het blijkt dat ze in de rij staan voor pap. Ze mogen de ruimte waar ze nu zitten de komende weken niet uit. Ze worden een voor een door een sociaal werker ondervraagd. Deze proberen na te gaan of te verhalen kloppen en of er misschien kinderen tussen zitten die inderdaad naar huis mogen. Bij goed gedrag mogen ze na een aantal weken naar buiten. Het roept beelden op van een concentratiekamp…..

In de loop van week komen er nog meer bij. Ook in andere steden zijn de straten schoongeveegd…

Buiten zit een groep jongens, ook nog zonder shirt. Zij zijn nog niet zo lang uit ‘blackhouse’. Bij goed gedrag mogen ze weer een shirt dragen. Een andere groep is aan het koken in enorme pannen.

Een eindje verderop staat een gebouw waar jonge kinderen zitten, Karamojo’s. Deze stam komt oorspronkelijk uit Karamoja, maar ze leiden een zwervend bestaan. Deze kinderen zijn erg jong en leefden ook op straat. Soms nog geen 2 jaar oud als ze opgepakt worden. Ze worden vaak door hun ouders de straat opgestuurd. Deze kinderen slapen op de grond, ze niet anders gewend en hebben geen idee van bijvoorbeeld hygiëne, ze doen hun behoefte op de plek waar ze zijn of dat nou binnen of buiten is. Aan één kant van de ruimte staan stapelbedden. Hier ‘woont’ een groep oudere meisjes. Ze zaten eerst in een ander gebouw, maar toen daar tot twee keer toe brand uitbrak waren ze er van overtuigd dat het gebouw behekst was en zijn ze verhuisd naar de kleintjes. Soms worden kinderen er door organisaties uitgehaald en teruggebracht naar hun ouders, waar ze het risico lopen dat ze weer met dezelfde vaart terug de straat opgestuurd worden.

Als je even bij de sombere gebouwen vandaan loopt en om je heen kijkt zie je de prachtige omgeving. Een groot contrast.

Later op de dag gaan we nog even terug naar de groep die de dag ervoor is aangekomen. Ze zitten op de grond, lopen wat rond, liggen op de grond te slapen en op een bed zit een groepje te kaarten. Ze vinden het fijn om wat aandacht te krijgen en willen graag op de foto, het liefst gek. Ondanks alles worden er ook grapjes gemaakt en wordt er ook nog gelachen.

Je vraagt je af wat er van deze kinderen terecht moet komen. Vinden ze ooit nog een veilige plek in de samenleving? Kunnen ze zich nog aanpassen? Waar ben je beter af? Hier hebben ze een dak boven hun hoofd en krijgen elke dag te eten, op straat hebben ze ‘vrijheid’.

De situatie in de gevangenis is de laatste jaren wel verbeterd. De kinderen die buiten lopen en spelen lijken het wel goed te hebben. Toch proberen kinderen te ontsnappen en lopen terug naar Kampala om hun oude leven weer op te pakken….

Geen vrolijk verhaal deze keer, maar helaas wel werkelijkheid.

Groeten van Ineke