Donderdagavond werden de blanken, die op dit moment werkzaam zijn bij Noah’s Ark, uitgenodigd voor een Ugandese maaltijd. Op dit moment zijn er heel wat blanken, want er is een groep van Livingstone werkzaam. Er waren allerlei echte Ugandeze gerechten bereid:, vis, kip, vlees, cassava, matoke, rijst, sweet patatoes, pompoen, milled bread, bonen, greens en fruit. Als voorafje: sprinkhanen!

Verder vertelde uncle Daniel het een en ander over de Ugandese cultuur. Een aantal gewoonten:

• Je eet met je handen. Van bestek weet je maar nooit, wat er mee gedaan is. En er is niet altijd heet water om het goed af te wassen. Van je eigen handen weet je het wel!
• De vrouwen maken de kip klaar, maar alleen de mannen eten ervan. Wel werd er bij verteld dat de vrouwen zich hier tijdens het klaarmaken niet aan houden, zodat uiteindelijk de vrouwen toch het lekkerste deel eten!
• Zorg dat er genoeg eten is. Gasten moeten kunnen aanschuiven. Als al het eten op is, is dat een teken dat er niet genoeg was.
• Als je iemand, die ouder is dan jou, een hand geeft kijk je hem niet aan. Voor ons best lastig, want wij zeggen: ‘kijk me aan als ik tegen je praat!’
• Tegen een klein kind hoef je niet te praten. Wij zeggen: ’hoe moet een kind leren praten als je niet tegen hem praat?’ De Ugandees zegt: ‘waarom zou je tegen een kind praten als hij zelf nog niet kan praten?’

Sommigen van deze dingen gaan nog steeds op, maar andere veranderen. Zo mochten we allemaal van de kip eten!

Ik raakte met aunti Teddy aan de praat over haar schooltijd en over het wel of niet slaan van kinderen. Zij vertelde dat zij als kind ook geslagen werd. En niet bepaald zachtjes. Als ze thuis kwam legde haar moeder er natte doeken op tegen de pijn. Ook deed ze wel eens veel kleren onder haar uniform aan, zodat het niet zo hard aan kwam. Maar dat mocht haar moeder niet weten. Toch legde zij het op een positieve manier uit: de teacher sloeg als hij vond dat je meer kon dan je deed. Hij deed het om je, zeg maar, te stimuleren. Kinderen die niet goed mee konden komen werden niet (of minder) geslagen, daar zat het gewoon niet in. Geslagen worden betekende dus kennelijk dat je wel wat kon. Teddy vertelde dat ze, als ze zelf kinderen kreeg, het niet erg zou vinden als ze geslagen zou worden. Want dat ze een man en kinderen wil is duidelijk. Geen man en geen kinderen vinden de meeste mensen in Uganda maar niks. Voor een blanke oke, maar ze begrijpen het meestal niet echt.

Ook tijdens onze reis kregen we het een en ander aan cultuur mee. Zo ontmoetten we in Fort Portal ‘prins Bernard’. Zijn vader was prince Katama, geboren in de Babiito (heersende) clan binnen het ‘House of Tooro’, een van de koningshuizen van Uganda. Zijn oom was Omukama (koning) Rukidi of Tooro. In 1967 ontbond president Obote de koningshuizen. In 1993 werden ze door Museveni (de huidige president) weer hersteld, alhoewel de koningshuizen nu een vooral representatieve functie hebben. In de tijd van politieke onrust in Uganda leefde Katama met zijn gezin in Kampala en Nairobi. In 2000 keerden ze terug naar Fort Portal en bouwden ze een familie huis op de heuvel die Katama en zijn vrouw cadeau hadden gekregen voor hun huwelijk. Een huis groot genoeg om als familie bij elkaar te komen. Katama mocht 5 vierkante mijl uitkiezen en hij koos voor de heuvel, niet veel meer dan een grote rots. Het verhaal gaat dat zijn vrouw glimlachte toen ze het gebied zag, maar zich ook afvroeg waarom hij dit stuk grond gekozen had. Katama overleed in 2006, en zijn vrouw bleef, het grootste deel van het jaar, alleen achter in het grote huis. De familie besloot om het huis als questhouse te gebruiken. Een gastenhuis waar het verhaal van de familie verteld kan worden en waar gasten hun verhaal kunnen vertellen: Rujuna hilltop questhouse, ook wel fruit of love genoemd. En zo kwam het dat Bernard bij ons aanschoof, toen wij daar logeerden, en het verhaal vertelde. Wij vertelden ons verhaal en toen bleek dat zijn moeder leerkracht was geweest. Een oom van hem is professor in education.

Omdat de tweede nacht het questhouse vol zat logeerde zijn moeder bij Bernhard. De volgende ochtend kwam ze ons gedag zeggen, want, zo zei Bernard, ‘teachers hebben wat met elkaar’.

Over het leven van prins Katama is een boek geschreven en dat ligt klaar om gelezen te worden.

Tot slot: Ik kreeg van een aantal aunti’s het volgende 'compliment': You are grown, fat, bigger, of iets in die trand..... Tja, ook dat is cultuur.

Groeten van Ineke

Mail: inekeinuganda@gmail.com

Tel. 00256778277181