De verschillen in Uganda zijn groot. De een woont in een mooi huis in Kampala de ander in een krotje aan de rand van de stad of ver weg in een dorp. Het ene kind groeit op in een gezin de ander woont in een kinderhuis of op straat. Deze week heb ik deze verschillen weer heel duidelijk ervaren. De eerste dagen van de week was ik in Kampala op stap met Chris Jolly, de uitgever van Jolly Phonics, Nina en haar man Christopher en Nina’s moeder Ida die alles regelde. Zaterdag bezocht ik Kampiringisa National Rehabilitation Centre, oftewel de kindergevangenis.

Laat ik eerst vertellen over de ‘Jolly dagen’. Nina is van oorsprong Ugandese. Ze was chirurg maar zet zich nu volledig in voor geletterheid. Samen met haar man is ze een stichting begonnen. Ze ontmoette Chris Jolly in Mexico, waar ze toen met haar man woonde. Vorig jaar heeft ze de leesmethode op een zestal scholen in Kampala geïntroduceerd. Haar familie heeft veel contacten in Uganda en dat is natuurlijk erg handig als je iets wilt bereiken. Zondag was er een informele bijeenkomst bij haar moeder in de tuin. Er waren o.a. leerkrachten en mensen van universiteiten. Ik raakte aan de praat met een paar mensen van Makarere University en dan merk je toch een verschil in denken met veel mensen in de dorpen. Bijvoorbeeld het vaak (meestal) te laat komen van veel Ugandezen vonden ze een slechte gewoonte. Ook de moeder van Nina beaamde dit. Het verkeer mag geen excuus zijn om te laat te komen, je moet gewoon op tijd vertrekken.

De volgende dag hadden we afgesproken in het Sheraton hotel waar Chris verbleef. Wel een verschil met mijn, overigens prima, kamer. De rest kwam met een auto met chauffeur, ik kwam met de boda boda. De eerste afspraak ging niet door wegens familieomstandigheden. Daarna gingen we naar het Britisch consulaat en Stichting Stir. Zij starten een pilot op scholen in verschillende districten.

’s Middags ontmoetten we Philippa van Aristic, de boekhandel die de boeken van de methode verkoopt. Aan het eind van de dag gaf Chris een workshop voor teachers. Het viel op dat ze al veel wisten over deze manier van werken. Een heel verschil met scholen in sommige dorpen, waar de teachers nog geen of weinig klanken kunnen benoemen!

Dinsdag hadden we een afspraak bij het National Curriculum Development Centre. We zouden er tussen kwart over 8 en half negen zijn. Dat was voor mij dichtbij en ik was er om kwart over 8. De rest kwam te laat. En het excuus? Inderdaad: het verkeer (sprak Ida….) Tja, het is wel makkelijk om te zeggen dat je het verkeer niet als excuus mag gebruiken, maar het is en blijft toch ook een onvoorstelbare factor.

Er waren veel mensen van verschillende werkgebieden, maar allemaal werkzaam op het gebied van Early Child Development (ontwikkeling van jonge kinderen). Een paar van hen had ik al eerder ontmoet. Nina gaf een presentatie. De mensen waren zeer geïnteresseerd en deelden meningen en ideeën. Na afloop hadden we nog een gesprek met de directrice van het ECD. Over veel dingen was iedereen het eens:

• Er moet iets veranderen. Uganda loopt in vergelijking met omringende landen, achter.
• Deze methode werkt.
• Nursery en Primary schools moeten samenwerken.
• Het moet verwerkt worden in het framework (leerplan).
• Materiaal en trainingen (vooral ook door lokale mensen) moeten goed geregeld worden.

Ook zijn er vragen en/of verschil van mening verdeeld:

• Op welke leeftijd begin je met Engels? Is het een bijvak of hoofdvak?
• Kun je de moedertaal ook met klanken aanleren? (dit gaat nu met syllables – lettergrepen).

Dez vragen wil men verder onderzoeken. Wat mij weer opvalt is dat op veel overheidsscholen pas in P4 met Engels wordt begonnen en dat ik ook nu weer hoor dat mensen van het NCDC hier achter staan, terwijl veel mensen in het veld die ik er naar vraag het hier niet mee eens zijn. Persoonlijk denk ik ook dat je er eerder mee moet beginnen. Jonge kinderen leren makkelijk 2 talen. Bovendien is Engels de officiële taal en zijn er erg veel lokale talen.

Al met al waren het interessante dagen. Veel mensen ontmoet en veel gehoord. Wel een verschil met praktisch bezig zijn, maar deze mensen zijn nodig om veranderingen door te zetten. Dit vraagt tijd, maar de tijd is er rijp voor. Hoe de overheid dit verder oppakt is de vraag, maar er gebeurd iets en ondertussen gaat het op de werkvloer door. De methode mag gebruikt worden. Meer en meer teachers werken met de methode of willen er mee werken en willen dit ook doorgeven aan anderen. Dit kunnen de trainers van de toekomst zijn.

Zaterdag bij Kampiringisa kwam ik ook een teacher tegen. Zij had ook eens een workshop bijgewoond, maar heeft geen materiaal. Ik heb haar boeken beloofd. Zoals gezegd was dit weer een heel andere, indrukwekkende ervaring, maar daar zal ik volgende week meer over schrijven.

Groeten van Ineke